İnsanlar, hayal güçlerini, duygularını ve düşüncelerini resmederek ya da yazarak ifade etmeyi tercih etmişlerdir. Böylece ruhsal kimliklerini ortaya koyarak kendi benliklerini bulmak çok daha olasıdır. Bu yazıda ise oldukları kişiyi boyalar ile bulanlara değineceğiz. Dünya çapında sayılamayacak kadar fazla kişi olmasına karşın, kendi kültürümüzde iz bırakmakla kalmayıp, onlarca ve yüzlerce tablo bırakanlardan bazılarını hep birlikte görelim;
1- Osman Hamdi Bey (1842-1910)
Osman Hamdi Bey: Osmanlı arkeolog, müzeci, ressam ve Kadıköy’ün ilk belediye başkanıdır. Batı terbiyesiyle yetişmiş fakat kendi kültüründen de hiçbir zaman uzaklaşmamıştır. Osmanlı Devleti’nde eğitim için Avrupa’ya gönderilen ilk dört gençten birisidir. Aynı zamanda Türkiye sınırları içerisinde “İlk Türk Müzesi”nin kurucusudur. Türk resminde Batılı anlamda figürlü kompozisyon kullanan ilk sanatçıdır. Resim alanında genellikle Kaplumbağa Terbiyecisi (1906) eserinden tanınmaktadır. Eserlerinin sergilendiği yerler: Sakıp Sabancı Müzesi, Pera Müzesi, Alte Nationalgalerie.
Anısına yapılanlar;
- Yönetmenliğini Umut Hacıfevzioğlu’nun yaptığı senaryosunu Emre Caner’in yazdığı “Kaplumbağa Terbiyecisi” belgeseli
- Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından anısına hazırlanan web sitesi
- “Nazlı’nın Defteri, Osman Hamdi Bey’in Çevresi” adlı Prof. Dr. Edhem Eldem’in küratörlüğünü gerçekleştirdiği sergi ve aynı adı taşıyan kitap, Homer Kitabevi.
- Fotoğraf Sanatçısı Neslihan Sağır Çetin, Osman Hamdi Bey’in eserlerini resmettiği mekanlarda modelli canlandırma yaparak fotoğraflamıştır. Resm’i Mekân adlı bu projenin ilk sergisini Bursa’da açmış bulunmaktadır. (WİKİPEDİA)
Bazı Eserleri;
- Haremden (1880), Kuran okuyan Kız (1880), Vazo Yerleştiren Kız (1881), Çekik Gözlü Kız-Tevfika (1882), Feraceli Kadınlar (1904), Pembe Başlıklı Kız (1904), Mimozalı Kadın (1906), Şehzade Türbesinde Derviş (1908), Beyaz Entarili Kız (1908), Silah Taciri (1908), Sarı Kurdeleli Kız (1909), Kaplumbağa Terbiyecisi (1906), Türbe Ziyaretinde İki Genç Kız I Türbe Ziyaretinde İki Genç Kız II (1890).
Kaplumbağa Terbiyecisi (1906)
Pembe Başlıklı Kız (1904)
2- Hikmet Onat (1882-1977)
Hikmet Onat, Türkiye’deki Empresyonist akımını devam edenlerden birisi olarak karşımıza çıkmaktadır. İlk olarak Sanayi-i Nefise Mektebinde çalışmalarına başlamıştır. İstanbul’un birçok semtlerinde resimler yapmıştır. Bu nedenle İstanbul portrecisi olarak anılmaktadır. Ayrıca doğa resimleri de yapan Onat’ın çalışmalarında balıkçı kayıkları, yelkenliler ve sandallar sık olarak yer almıştır. Bir asra yaklaşan yaşamında ne yazık ki bir kez sergi açabilmiştir. Kitap: Hikmet Onat (1882-1977): resim sergisi: Türkiye İş Bankası Koleksiyonu’ndan
Bazı Eserleri;
- Siperde Mektup Okuyan Askerler
- Salacak’ta Kayıklar Ve Kız kulesi
- Peyzaj
- Büyükdere
- Büyükada,Dilburnu
- Manolyalar
- Çengelköy, Onat
- Balıkçı Tekneleri
- Topkapı Sarayı
- İstanbul Peyzajı
- Tekneler
- Kız İsmail Erkuş
Tekneler (1961)
Siperde Mektup Okuyan Askerler (1917)
3- İbrahim Çallı (1882-1960)
İbrahim Çallı, “İzlenimcilik” akımından ilerlemiştir. Sanayi-i Nefise Mektebinde hocalık yapmıştır. Öğrencilerine sanat aşkını aşılamayı amaçlamıştır. Resim sanatını geniş halk kesimlerine yayma çabası için “14 Kuşağı” ressamların öncüsü olarak kabul edilmiştir. Konu daha çok manzara, portre, natürmort, tarih ve günlük yaşamdır. Onun için desenden daha çok renk önemlidir. 1923’ten sonra Milli Mücadele’yi ve inkılapları konu alan resimlere yönelmiştir. Kitaplar: İbrahim Çallı (1947), Çallı ve Atölyesi.
Bazı Eserleri;
- Defli Kadın
- Zeybekler
- Arzuhalci*
- Mevleviler
- Boğaziçinden Peyzaj
- Balıkçı
- Gül Koklayan Kadın
- Bir Balo Gecesi
- Hatay’ın Anavatana Hasreti
- Adada Sabah Gezintisine Çıkan Kadınlar
- Moda Deniz Hamamı
- Tefli Kadın
- Dolmabahçe Sarayı’ndan
Gül Koklayan Kadın (1914)
Zeybekler (1923)
4- Nurullah Berk (1906-1981)
Nurullah Berk, Sanayi-i Nefise Mektebinde Hikmet Onat ve İbrahim Çallı atölyelerinde eğitim görmüştür. 1924-1928 yılları arasında da Paris Güzel Sanatlar Okulunda çalışmalarına devam etmiştir. Geometrik-figüratif yapımcılığın ilk temsilcilerindendir. Ayrıca Türkiye’ye “Kübizm” akımını getiren ressam diyebiliriz. Doğu-Batı birleşimini savunan ressam, yazma minyatürlerini incelemiş ve Batılı tekniklerle biçimlendirmeye çalışmıştır.
Kitapları;
- 1932 – Modern Sanat
- 1933 – Leonardo da Vinci
- 1937 – Türk Heykeltraşları
- 1943 – Türkiye’de Resim
- 1950 – La Peinture Turque
- 1951 – Belliniler
- 1957 – Türkiye’de Resim ve Heykel
- 1964 – Resim Bilgisi
- 1968 – Sandro Botticelli
- 1968 – Paolo Ucello
- 1968 – Piero della Francesca
- 1972 – İstanbul Resim ve Heykel Müzesi
- 1973 – Elli Yılda Türk Resmi ve Heykeli
- 1977 – Fikret Mualla
- 1977 – Türk Resminde İstanbul. (WİKİPEDİA)
Bazı Eserleri;
- İskâmbil Kâğıtlı Natürmort, Testili Kadın, İncir Dalında Beyaz Güvercinler, Gergef İşleyen Kadın, Tayyareciler, Ütü Yapan Kadınlar, Dikiş Diken Kadınlar, Penceredeki Adam.
İskambil Kağıtlı Natürmort (1933)
Penceredeki Adam (1959)
5- Cemal Tollu (1899-1968)
Cemal Sait Tollu, Sanayi-i Nefisedeki eğitiminin ardından Almanya’da Hoffman Atölyesinde eğitimine devam etmiştir. Resimlerinde yerel konuları “Kübist” bir anlayışla işlemiştir. Güzel Sanatlar Akademisinde iken İbrahim Çallı’dan etkilenmekle beraber Lhote ve Leger gibi kübist ressamlardan da etkilenmiştir. 1930 kuşağının önde gelen temsilcilerindendir. Eserleri İstanbul Resim ve Heykel Müzesi’nde, Millî Kütüphane Koleksiyonu’nda ve birçok özel ve resmi koleksiyonlarda yer almaktadır.
Bazı Eserleri;
- Tepedeki Kasaba (1938)
- Savarona (1938)
- Antalya’da Ağaçlı Bir Köşe (1938)
- Ilgın Ağacı (1938)
- İki Ağaç (1940)
- Figürlü Dere Boyu (1945)
- Harman (1941)
- Kır Kahvesi (1941)
- Koza Satan köylüler (1943)
- Kırmızı Elbiesli Çingene (1943)
- Saçı Örgülü Kadın (1945)
- Manisa’nın Kurtuluşu (1945)
- Ürgüp’te Bağ Bozumu (1945)
- Koza Hanı (1949)
- Pamuk Toplayanlar (1965)
- Çanakkale Savaşı (1949)
- Hatay’da Portakal Bahçesi (1953)
- Çoban ve Tiftik Keçileri (1955)
- Toprak Ana (1956)
Figürlü Dere Boyu (1945)
Pamuk Toplayanlar (1965)
