Dünyanın bittiği bir yerlerde
Güzel sesli akşam perilerinin karşısında
Dimdik durup ayakta tutuyor göğü
Başı ve yorulmaz kolları üstünde.
Akıllı Zeus’un ona ayırdığı kader bu.”
“Bu Atlas görür denizin bütün uçurumlarını,
Ve koca direkleri omuzlarında taşır,
Yeri göğü birbirinden ayıran direkleri. (Odysseia I, 53-55)
Atlas Yunan mitolojisinde göğün taşıyıcısı olup Titan Iapetos ve su perisi Klymene’nin 13 çocuğundan biri olup en güçlü olanıdır. Tanrılardan ateşi çalan Prometheus, Epimetheus ve Menoetius’un da kardeşidir.
Atlas’ın Olympos’a saldıran Titanlar içinde lider olması nedeniyle baş Tanrı Zeus tarafından gökkubbeyi omuzlarında taşımakla cezalandırılmıştır. Diğer Titanlar ise Tartarus’a gönderilmiştir.
Tanrı Zeus onu bir dağ haline getirmiş ve göğü de omuzlarında taşımaya mahkum etmiştir. Atlas’ın bu efsanesine dayanarak tıpta kafatasını taşıyan ilk omura da atlas adı verilmiştir.
Atlas düşündüldüğü gibi dünyayı omuzlarında taşımakla değil, göğü tutan sütunları taşımakla cezalandırılmıştır.
Homeros’a göre de Atlas, yeri ve göğü birbirinden ayıran direkleri taşır. Atlas omuzlarında dünyayı değil gökkubbeyi taşır. Mısır inanç sisteminde yer alan Şu, adını kaldırmak anlamına gelen bir sözcükten almıştır. Yunan mitolojisindeki Atlas gibi gökkubbeyi taşır. Şu, yer tanrısı Geb ile gök tanrıçası Nut’un birleşmelerini önlemek için arada bir engel olarak durmaktadır.
Platon’a göre Poseidon Atlantis’in kurucusu ve Atlas’ın da babasıdır.
Antik Yunan mitolojisinde anlatılan bir mite göre Zeus ile Miken kralının kızı Alkeme’nin oğlu Herakles ile Atlas arasında geçenler şöyle anlatılmıştır:
Olympos tanrılarının baştanrısı Zeus Atlas’a çok kızmıştı. Çünkü Atlas’ın Zeus’a karşı savaş açmak istemesi Zeus’u çok sinirlendirmişti. Baştanrı Zeus Atlas’a çok büyük bir ceza verdi. Atlas ömür boyu gökkubbeyi sırtında taşımalıydı. Herakles’in 12 görevinden biri olan Hesperidler’in altın elmalarını getirme görevinde elmaları almak için altın elma ağacını koruyan kızları ve daha da önemlisi onların ejderini geçmesi gerekiyordu. Bunun için Herakles altın elmaların koruyucusu olan kızların babası Atlas’tan yardım ister.
Bu yorucu görevden kurtulmak isteyen Atlas Herakles’e sinsi bir plan yapar. Atlas Herakles’in söylediği görevi yapmayı kabul eder ancak o elmaları alıp gelene kadar gökkubbeyi onun taşıması gerektiğini söyler. Atlas elmaları getirir ve Herakles’e ”Sen taşımaya devam et” der.
Herakles kabul etti ama sırtında bir omuzluk yerleştirene kadar birkaç dakika Atlas’tan gökkubbeyi tutmasını istedi ve Atlas alır almaz da oradan kaçtı.
Atlas kandırıldığını anlamıştı ve gökkubbeyi taşımaya devam etti.
Kaynakça:
Kark Kerenyı, Tanrılar, İnsanlar ve Kahramanlar, 1.baskı, Say yayınları
https://tr.wikipedia.org/wiki/Herakles#12_G%C3%B6rev
