Yapay Zeka Nedir ?
Yapay zeka için hiçbir canlı organizma içeriği olmayan, tamamen canlı olmayan araçlarla meydana getirilen, buna rağmen insan benzeri davranışlar sergileyebilen makineler tanımı yapılabilir. Bu davranışlar bütününü sergileyen cihazlara genel olarak “robot” denilebilir.Yani robotların gelecek yıllarda veya yüzyılda insan gibi kendini geliştirebileceği , düşünebileceği,ve mantık noktasına ulaşabileceği bir çeşit yazılım diyebiliriz.
Yapay Zeka
Yapay zeka konusu,bir çoğumuzun aşina olduğu ama ayrıntıları konusunda herhangi bir fikrimizin olmadığı konudur.Yapay Zeka’ya daha çok roman,dizi ve film sektöründen aşinayız.
Articifial Intelligence (Yapay Zeka) sıfatı,terimi ilk olarak Stanford Üniversitesi öğretim üyesi Prof.Dr.John McCarthy tarafından 1956 yılında öne sürülmüştür.McCarthy’e göre yapay zekanın tam olarak tanımı şu şekildedir:
“Zeki makineler özellikle de, zeki bilgisayar programları yapma bilimi ve
mühendisliğidir. Benzer bir iş olan bilgisayarlar aracılığı ile insan zekasını anlamaya çalışmayla ilgili olmasına rağmen kendisini sadece biyolojik olarak gözlemlenebilen metotlar ile sınırlandırmaz.”
Prof.Dr.John McCarthy
Yapay zeka terimini ilk defa ortaya süren John McCarthy değil,Alan Turing’dir. İkinci Dünya Savaşı sırasında ”Makineler Düşünebilir mi ?” sorusunu ortaya atarak ilk Yapay Zeka tohumunu ortaya serpiştirdi.Alan Turing’in bilgisayar temelini’de ortaya attığını söyleyebiliriz.Bu sorunun açtığı yoldan ilerleyen bilim insanları kendi kararlarını verebilen ve mantıksal hareketler yapabilen bu cihazlara kadar gelişimini sürdürmüşlerdir.
Yapay Zeka konusundaki ilk çalışma McCulloch ve Pitts tarafından yapılmıştır.Bu araştırmacılar , yapay sinir hücrelerini kullanan bir hesaplama modeli önerdiler.Modelleri, önermeler mantığı,fizyoloji ve Turing’in hesaplama kuramına dayanıyordu.Herhangi bir hesaplanabilir fonksiyonun sinir hücrelerinden oluşan ağlarla hesaplanabileceğini ve mantıksal ”ve” veya ”veya” işlemlerinin gerçekleştirebileceğini gösterdiler. 1950’lerin başların’da Turing ve Shannon,bilgisayarlar için bir satranç programı yazdılar.1956 yılında bu çalışmaları geliştiren McCarthy ve ekibinin önemli adımı,sunumlarında ilk defa ”Yapay Zeka” teriminden bahsetmeleri oldu.
”İnsan gibi düşünme” yaklaşımı ile üretilen ilk program olan Genel Problem Solver(Genel sorun çözücü)’ı Newell ve Simon geliştirmişlerdir.Simon,fiziksel simge kuramını ortaya atmış ve bu kuram,insandan bağımsız zeki sistemler yapma çalışmalarıyla ilgilenenlerin hareket noktası olmuştur.
Yapay Zeka Türleri Nelerdir ?
- Bilgiye dayalı yapay zeka ve uzman sistemler
- Doğal diller (Bilgisayar ile doğrudan iletişim)
- Beşeri algılama yeteneklerinin similasyonu (görme,koklama vb)
- Robotikler(rutin,tehlikeli işlerde kullanılan)
Ünlü Fizikçi Hawking,“Güçlü bir yapay zekanın yükselişi insanlığın başına gelen en iyi ya da en kötü şey olabilir. Hangisi olacağını bilmiyoruz” dedi.Hawking sözlerine şu şekilde devam etti ” Yapay zeka yaratmanın potansiyel faydaları oldukça fazla. Bu yeni teknoloji devriminin ortaya koyacağı araçlar sayesinde, endüstrileşmenin doğaya verdiği zararı onarabileceğiz. Aynı şekilde hastalıklar ve yoksulluğun sonunu getirmeyi de amaçlayabileceğiz. Hayatımızın her alanı dönüşüm geçirecek. Kısacası yapay zeka yaratmak medeniyet tarihinin en büyük olayı olarak kayıtlara geçebilir. Ancak risklerin önüne nasıl geçeceğimizi öğrenmezsek medeniyet tarihinin son olayı da olabilir. Yapay zeka faydanın yanı sıra tehlikeleri de beraberinde getirecek. Güçlü otonom silahlar ya da bir grubun, sayıca kendilerinden daha çok olan bir kitleyi tahakküm altına alabileceği yeni yollar gibi.”
Yapay Zekanın Faydaları
- Bir müzik parçasını dinler ve bunları eşleştirmek için başka melodiler bulur.
- Görüntüleri tanır kavrar,eleştirir,çözüm üretir
- Bir metini başka dillere çevirir.
- Kişişel bilgileri,yüzleri,sesleri tanır ve hafızaya kaydeder.
- Geliştirilmiş Makine yapımları,tamirleri.
- Doğal afetlerden sonra yapılan çalışmalarda insanların hayatlarını kurtarabilirler.
- Dünyanın en iyi cerrahlarından daha iyi ameliyat yapabilecekler.
- Uzay araştırmalarında en büyük silahımız yapay zeka olacak.
Yapay Zekanın Zararları
Dünyanın en iyi filmlerinden bir tanesi olan The Matrix’in temel öğretisi, insanlığın yapay zekanın elinde esir düştüğü bir geleceğe dayanıyor. İnsanlardan daha üstün olan robotlar, insanların bilinçlerini yazılım dünyasına hapsederler. Bu evrende insanlar, kendileri gibi gözüken yapay zeka robotlarıyla savaşırlar.
Bazı insanlar yapay zekâ teknolojisinin güvenli olduğu düşünse de sanılanın aksine birçok sahtecilik ve dolandırıcılığa da kapı aralamaktadır. Facebook yapay zekâ birimleri pazarlama konularında yararlanmak üzere Chat botlar geliştirmiştir. Fakat kendine verilen görevi yapmak yerine, iki Chat botun insanların anlamayacağı bir dile birbirleriyle iletişim kurması üzerine robotlar kapatılmıştır
ophia’nın oldukça popüler bir şov programı esnasında sunucu ile oynadığı taş-kâğıt-makas oyununu kazandıktan sonra. “ben kazandım. Bu insan ırkını domine etme planım için güzel bir başlangıç oldu” demişti. Hâlbuki bu robot sadece insan konuşmalarını ve hareketlerini kopyalamak ve taklit etmek için yapılmıştı. Ve tabiki bu durum bir çok insanın korkmasına sebep oldu. Ancak Chat botlar gibi Sophia ‘yı da susturmak pek mümkün görünmemekte. Çünkü Sophia Suudi Arabistan vatandaşlığı almış, dolayısıyla da bazı haklara sahip. Yani bilim kurgu filmlerindeki korkunç olaylar için bir gün gerçek olma ihtimali var diyebiliriz.
Yapay Zeka Hakkında Sözler:
Yapay zeka uzmanları ciddi ciddi soruyorlar:Bizim hayvanat bahçesindeki ayılara yaptığımız gibi,kendi yarattığımız robotlar bize fıstık atarken,demir parmaklıkların ardında dans etmek zorunda kalacak mıyız?Ya da,kendi yarattıklarımızın kucaklarında gezdirdiği bir köpek olacak mıyız? Michio Kaku
İnsanlar ve yapay zeka birlikte çalışırsa yeni bir medeniyet doğacak ki bu sayede bir çok hayallerimiz gerçekleşecek.Eğer yapay zeka onu Tanrı’ya baş kaldırırsa ve savaşırsa bu insanlık için kıyamet senaryosu olacaktır. Sebuhi Quluzade
Yapay zeka bilişsel işlerde pek çok insanın yerini alabilecek noktaya geldiğinde işgücüne ne olacak?Amaçsız ve işe yaramaz insanlardan oluşan devasa yeni sınıfın siyasi etkileri neler olacak? Yuval Noah
Yapay Zekanın Uygulama Alanları
- Ses Tanıma
- Görüntü İşleme
- Doğal dil işleme
- Muhakeme
Ses tanıma; Ses tanıma teknolojisi günümüzde level atlamış; Yapay zekalar sesi tanımakla kalmayıp sesi anlayıp cevap verme seviyesine gelmiştir.Bilgisayarın sesi tanıması, sesleri harflere dönüştürmesi, harfleri anlayıp cevap vermesi hiç de kolay değil sadece buradan baktığımızda bile bu teknolojinin ne kadar geliştiğini görmekteyiz. Ses tanıma teknolojisi sadece akıllı telefonlarımız da bulunan siri,cortana gibi ya da diğer sanal asistanlarda kullanılmamaktadır. Hayatımızın her noktasında ses tanıma teknolojisine dair ürünler görmek mümkün.
Görüntü işleme; Görüntü işleme hayatımızın birçok noktasında kullanılmaktadır. Sürücüsüz araçların daha güvenli hareket etmeleri için etrafını iyi anlamaları gerekmektedir.Görüntü işleme sayesinde pikseller koda dönüşüyor. İnsanları,hayvanları, trafik ışıklarını, uyarı levhalarını anlayan ve buna göre hareket eden sürücüsüz araç görüntü işlemeye verilecek en iyi örneklerden biri.
Doğal dil işleme; Diğer yapay zeka uygulama alanlarında olduğu gibi doğal dil işleme alanında birçok alt başlık ve kullanım alanı mevcut. En basit örneğiyle Google gibi arama motorlarında “Bunu mu demek istediniz” gibi cümlelerle arama algoritmaları geliştiriliyor. Arama motoru örneğinden daha fazlasının yapıldığını hatırlatmak da fayda var.
Muhakeme; Öncelikle muhakemenin tanımını yapmakta fayda var. Muhakeme;”Birbirine karşı savları olan iki yanı dinleyerek bir yargıya varma, yargılama.” Yapay zeka da muhakeme en zor alanlardan biridir. Oluşturulan yapay zekanın birkaç olayı süzüp en mantıklı en rasyonel kararı vermesi çok önemlidir. Örneğin; Bir dava da hakimin suçluyu suçsuzu ayırt etmesi muhakeme yeteneğine bağlıdır. Burada yapay zeka delilleri ve olayı süzerek muhakeme yeteneği ile suçluyu suçsuzu ayırt edilebilmektedir.
